Godność Człowieka – niezaprzeczalny filar społeczeństwa i prawa, społeczeństwa prawa.
Godność człowieka to pojęcie fundamentalne dla naszej egzystencji społecznej i prawniczej. To poczucie własnej wartości, szacunku dla siebie oraz innych, a także moralnych i duchowych walorów, które stanowią istotę naszego bycia. Jednak, co dokładnie oznacza godność i jakie ma znaczenie w różnych kontekstach? W tym eseju, przyjrzymy się różnym definicjom godności, jej roli w prawie i społeczeństwie oraz działaniom Fundacji Ves Vandas, która aktywnie walczy o ochronę tej fundamentalnych wartości. Pragniemy udowodnić tezę, którą mówi, że „godność jest najwyższą z wartości” – to również motto naszej fundacji.
Różne wymiary „godności”
Pojęcie „godności” można rozumieć jako coś wewnętrznego dla każdej jednostki, takie jak sposób istnienia, który określa godność osobistą. To obejmuje cechy inherentne naturze ludzkiej, takie jak samoświadomość, wolność i rozum, ale także zdolność do rozwoju i samooceny, czyli godność osobista.
Godność może również odnosić się do aspektów związanych z relacjami społecznymi, takich jak status społeczny i dobre imię. Jednak ważne jest, aby nie ograniczać pojęcia godności tylko do jednego z tych znaczeń, ponieważ może ona przybierać różne formy w różnych kontekstach.
Pojęcie „godności” ma różne definicje. Przyjrzyjmy się temu, jak na nie patrzą różne źródła:
- Wikipedia:
- Wikipedia definiuje godność jako poczucie własnej wartości i szacunku dla siebie, wyrażające się również w oczekiwaniu na szacunek od innych.
- Polskie Prawo:
- Polska Konstytucja uznaje godność ludzką za źródło wolności i praw człowieka i obywatela (Art. 30 Konstytucji). Jest to niezbywalna i nienaruszalna wartość, która stanowi fundament całego systemu prawa.
- Prawo Unii Europejskiej:
- Karta praw podstawowych Unii Europejskiej nakazuje szanowanie i ochronę godności ludzkiej. Wartość ta jest kluczowym elementem demokratycznego społeczeństwa.
- Prawo Międzynarodowe:
- Międzynarodowe dokumenty, takie jak Deklaracja filadelfijska czy Powszechna deklaracja praw człowieka, podkreślają istnienie godności ludzkiej jako fundamentu wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie.
Godność w ujęciu filozoficznym
Jeremy Waldron uważa, że współczesne pojęcie godności ma swoją genezę właśnie we wcześniejszym jej pojmowaniu jako statusu społecznego powiązanego z pewnymi prawami określonych grup społecznych, statusu, który współcześnie został rozciągnięty na wszystkich ludzi.
Korzystając z perspektywy filozofii Kanta, możemy stwierdzić, że godność człowieka jest niezmiernie istotna i niepodważalna. Godność ta stanowi absolutną wartość, co oznacza, że nie ma możliwości uzasadnienia jakiejkolwiek sytuacji, w której można by zignorować czy naruszyć godność jednostki na podstawie hipotetycznych warunków. W tym sensie, nie ma miejsca na warunkowe postępowanie wobec godności, gdyż jest fundamentem kategorycznego imperatywu moralnego, który nie dopuszcza żadnych warunków czy „jeżeli”.
Godność osobowa, zwłaszcza w kontekście moralnym, opiera się na wierności swojemu sumieniu i unikaniu działań sprzecznych z własnymi przekonaniami etycznymi, które mogą krzywdzić innych. To oznacza, że jednostka może naruszyć swoją godność osobistą, podejmując działania sprzeczne z jej własnymi przekonaniami moralnymi, ale także może być poddawana presji lub przymusowi ze strony innych osób, co również może stanowić naruszenie jej godności.
Godność jest niepodważalna i niepodzielna. Nie można jej uszczknąć ani naruszyć w sposób, który by ją obniżył. Pojęcie godności jest złożone i ma wiele wymiarów. Istnieje wiele różnych znaczeń godności, które można wyodrębnić, ale nie można ich ograniczać do jednego typu czy klasyfikacji. Godność może być zrozumiana jako coś fundamentalnego dla bycia człowiekiem, opartego na obserwowalnych cechach istoty rozumnej lub na historycznym statusie społecznym przypisanym wszystkim ludziom.
Godność osobista jest związana z poczuciem własnej wartości, szacunkiem dla samego siebie i honorem. Jest to coś, co każdy człowiek posiada i co należy chronić. Zarówno w prawie cywilnym, jak i karnym, godność jest uznawana za dobro osobiste chronione przez prawo. Naruszenie godności jest traktowane jako przestępstwo i stanowi naruszenie czci danej osoby.
Jak prawo pojmuje godność?
Z punktu widzenia Kodeksu karnego w Polsce, naruszenie czyjejś godności jest uważane za przestępstwo znieważenia. Sąd Najwyższy RP, w wyroku z 21 marca 2007 roku (I CSK 292/06), stwierdził, że godnością osobistą jest własne wewnętrzne przekonanie danego człowieka o jego etycznym i moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie czci wobec siebie, rozumianej jako pozytywne nastawienie innych osób wobec niego ze względu na społeczne i osobiste wartości, które reprezentuje. Wartość tej godności nie podlega wartościowaniu, a jej naruszenie występuje, gdy bez uzasadnionych podstaw, zwłaszcza w obecności osób trzecich, traktuje się kogoś negatywnie i wyraża się o nim w sposób poniżający.
Problem legitymizacji władzy i odpowiedzialności przez nią ponoszonej stanowi nieusuwalny składnik filozofii politycznej. Wszystkie władze publiczne, organy państwa i jednostki samorządu terytorialnego są zobowiązane do przestrzegania i ochrony praw człowieka, przy czym mogą pełnić wobec nich wyspecjalizowane funkcje. Funkcje te zależne są od zdeterminowanego podziałem władzy rozłożenia kompetencji i zadań w państwie.
Fundacja Ves Vandas o godności
Według nas mianem „godność” można określać coś „wewnętrznego” dla każdego człowieka, na przykład sposób istnienia konstytuujący godność osobową, właściwość lub zespół właściwości należących do natury człowieka, takie jak samoświadomość, wolność, rozumność, a także nabywalne jakości, jak godność osobista, będąca świadomością swoich doskonałości lub niedoskonałości, oraz godność osobowościowa jako doskonałość moralna.
Fundacja Ves Vandas stawia godność człowieka w centrum swojej misji. Uważa, że każdy człowiek jest unikalny, posiada własne uczucia, wrażliwość i poczucie godności. Fundacja wierzy, że nikt nie ma prawa naruszać tej godności ani jej upokarzać. Działając na rzecz ochrony godności, Fundacja Ves Vandas dąży do tego, aby była nie tylko gwarantem, ale także warunkiem długiego i szczęśliwego życia.
Fundacja Ves Vandas uważa, że prawdziwa godność to coś, co trzeba cenić bardziej niż życie samo w sobie. To nie tylko gwarancja naszej tożsamości, ale także kształtuje nasze relacje z innymi ludźmi i nasze miejsce w społeczeństwie.
Współczesne pojęcie godności wyewoluowało, stając się bardziej uniwersalne i obejmujące wszystkich ludzi, niezależnie od ich przynależności do określonych grup społecznych czy statusu. Godność jest związana z prawami człowieka i stanowi ważny aspekt filozofii politycznej, a władze publiczne mają obowiązek chronić i respektować godność każdej jednostki.
Godność jako kluczowa wartość w społeczeństwie
W dzisiejszym społeczeństwie coraz większą uwagę przywiązuje się do ochrony dobrej opinii i honoru, zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo. Zrozumiane jest znaczenie naruszania honoru narodu, grup społecznych czy jednostek. Jednocześnie, pojęcie godności zmienia się i rozwija w kontekście współczesnych społeczeństw, skupiając się na zewnętrznych przejawach, takich jak honor i duma, oraz poszerzając się na aspekty zbiorowe, takie jak naród czy państwo. To wywołuje refleksje nad ewolucją znaczenia godności w dzisiejszym społeczeństwie.
Kluczowym aspektem godności jest jej związek z poszanowaniem godności innych. Autor Krzysztof Jedliński w książce „Godność. Jak ją chronić bez upokarzania innych” podkreślają wagę godności osobistej, która jest uważana za coś konstytutywnego dla bycia osobą. Jednakże, aby chronić własną godność, nie możemy naruszać godności innych.
Fundacja Ves Vandas zwraca uwagę na fakt, że ochrona godności nie jest sprzeczna z poszanowaniem innych praw człowieka. Działając na rzecz godności jednostki, nie możemy naruszać godności innych.
Godność jest najważniejszą wartością z punktu widzenia prawa
Godność człowieka odgrywa kluczową rolę w prawie i społeczeństwie. Jest to nie tylko fundamentalna zasada etyki i moralności, ale także podstawa naszych praw i wolności. W Polskiej Konstytucji godność ludzka jest uznawana za źródło wolności i praw człowieka i obywatela (art. 30 Konstytucji). Jest to niezbywalna i nienaruszalna wartość, która stanowi fundament całego systemu prawa.
W społeczeństwie godność ludzka kształtuje nasze interakcje z innymi ludźmi. Szacunek dla innych, niezależnie od ich pochodzenia czy przekonań, jest nieodłącznym elementem budowania społeczeństwa opartego na godności.
Podsumowanie
Godność człowieka jest wartością niezaprzeczalną, która kształtuje nasze życie, prawo i społeczeństwo. Różne definicje godności wskazują na jej uniwersalność i znaczenie we wszystkich obszarach życia.
Godność jest wartością bezwzględną i niepodważalną, stanowiącą filar społeczeństwa i prawa. Posiada wiele wymiarów i znaczeń, a jej ochrona jest nieodłącznym elementem funkcjonowania państwa prawa. To właśnie godność człowieka, zarówno ta osobista, jak i jako wartość społeczna, wpływa na kształtowanie naszych zachowań, wartości i postaw wobec siebie i innych. Dlatego wartością najwyższą jest poszanowanie godności każdej jednostki, co stanowi fundament dla naszej wspólnej egzystencji i rozwoju.
Fundacja Ves Vandas działa na rzecz ochrony godności każdej jednostki i przeciwdziałania wszelkim formom poniżania. Ochrona godności jest fundamentalnym aspektem naszej egzystencji i stanowi klucz do budowania lepszego świata opartego na szacunku dla innych ludzi.
Fundacja Ves Vandas, ustanowiona przez Wiesława Henryka Wandowskiego jako jej założyciela, ściśle podziela jego przekonania, założenia i koncepcje dotyczące godności ludzkiej.
Fundacja Ves Vandas odzwierciedla nie tylko jego wartości, ale także dąży do wcielenia ich w życie poprzez różnorodne działania na rzecz ochrony godności jednostki i walki przeciwko wszelkim formom jej naruszenia. Wartości i cele Fundacji są zbieżne z przekonaniami jej założyciela, tworząc solidne fundamenty dla jej działalności na rzecz godności człowieka.
Ja chcę jednak zwracać uwagę na fakt, iż:
„CZŁOWIEK – to brzmi dumnie”… Człowiek – to nie tylko forma istnienia białka …„
Dr nauk ekon. Wiesław H.Wandowski
Prezes Zarządu Fundacji
Fundator Fundacji
