Warszawa, 1 marzec 2023 roku
Fundacja Ves Vandas Fondation z siedzibą w Warszawie
KRS 0000961726, REGON 521679630, NIP 7011082502
ul. HOŻA 86 w miejscowości WARSZAWA
współpracująca z prawnikiem Patrycją Król – Tronina
prowadzącą Kancelarię Prawno – Mediacyjną w Łodzi,
91-463 Łódź, ul. Łagiewnicka 54/56, budynek A, lok. nr 4.26
NIP: 7743153561
LIST OTWARTY DO
Rzecznika Praw Obywatelskich
Sz. P. Prof. Marcina Wiącek
Fundacja Ves Vandas Foundation z siedzibą w Warszawie powołana została do szeroko pojętej pomocy osobom niepełnosprawnym, ze szczególnym uwzględnieniem chorych na epilepsję oraz osób starszych. Udzielamy pomocy społecznej i pomocy prawnej oraz otaczamy opieką potrzebujących i osoby sprawujące nad nimi pieczę. Misja fundacji to: „Pomagając innym – pomagasz sobie” oraz „Godność – najwyższa wartość człowieka”.
Podejmujemy szeroko pojęte inicjatywy prospołeczne, w tym również inicjujemy analizę przepisów prawnych i sprawdzamy ich funkcjonowanie w życiu codziennym. Chcemy zadbać o podniesienie komfortu życia osób niepełnosprawnych oraz osób starszych. Pragniemy doprowadzić do większej dbałości o bezpieczeństwo prawne obywateli. Państwo oraz instytucje państwowe powinny wykazywać się szczególną dbałością o zagwarantowanie obywatelom dostępu do pomocy prawnej, sprawiedliwego procesu oraz umożliwić każdemu (bez względu na status społeczny) dostęp do ochrony praw i korzystania z przywilejów. W szczególności powinny to czynić Sądy Rodzinne, ponieważ to do ich referatu trafiają sprawy osób z problemami socjalnymi, bytowymi oraz rodzinnymi.
Przepisy prawne powinny być stosowane i interpretowane jednakowo dla każdego obywatela, będącego podmiotem w sporze. Osoby niepełnosprawne i starsze powinny być objęte większą opieką Państwa (i instytucji działających w imieniu Państwa) oraz traktowane w sposób szczególny. Obywatel w procesie powinien być również szanowany, a sądy i instytucje powinny działać z dbałością o jego godność, bowiem jest to wartość najwyższa i nienaruszalna, przypisana każdemu człowiekowi. W związku z powyższym, występujemy z pytaniami do poszczególnych instytucji. Zebrany przez Fundację materiał wykorzystany zostanie do inicjowania prac legislacyjnych, a także nakłonienia instytucji prawodawczych do zmiany przepisów oraz praktyki ich stosowania.
Niestety z wielu obserwacji wynika, iż te same przepisy są inaczej stosowane w sądach zarówno różnych instancji, jak i w tych samych instancjach, ale znajdujących się w innych obszarach terytorialnych. Uniemożliwia to przeprowadzenie sprawiedliwego i rzetelnego procesu i nie daje obywatelowi żadnej ochrony prawnej. Prawo powinno być w stosunku do każdego obywatela stosowane w takim sam sposób, a już na pewno interpretacja przepisów nie powinna zależeć od składu sędziwego, czy położenia sądu. Niestety obywatele niepełnosprawni, bezdomni i znajdujący się w ciężkiej sytuacji życiowej są przez sądy gorzej traktowani, ich problemy są bagatelizowane, a państwo nie zapewnia im odpowiedniej ochrony. Sam fakt braku zwolnienia od kosztów sądowych, braku dostępu do pełnomocnika procesowego z urzędu lub wyznaczenie pełnomocnika, który nie kontaktuje się z klientem, lecz sam w jego imieniu podejmuje często niekorzystne decyzje, świadczy o wadliwości stworzonych procedur. W związku z powyższym, wnosimy o odpowiedź na znajdujące się niżej pytania, wzięcie pod uwagę sugestii oraz wyjaśnienie kwestii niejasnych. Korespondencję prosimy kierować na adres: 91-463 Łódź, ul. Łagiewnicka 54/56, budynek A, lok. nr 4.26.
My, Fundacja Ves Vandas Foundation z siedzibą w Warszawie w imieniu własnym oraz w imieniu obywateli – sprawujących władzę zwierzchnią w Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 61 Konstytucji, korzystając z prawa dostępu do informacji publicznej, wnosimy o odpowiedź na przedstawione niżej pytania oraz ustosunkowanie się do zasygnalizowanych problemów. Prosimy o potraktowanie tego listu, jako wezwania i apelu, do udzielenia ogólnodostępnej informacji, wyjaśniającej funkcjonowanie, stosowanie i interpretację przepisów w praktyce. Celem tego listu jest zwrócenie uwagi na przedstawiony problem oraz skłonienie organów i instytucji państwowych do zajęcia stanowiska w sprawie. Przedstawione niżej pytania dotyczą bowiem, nie tylko osób chorych na epilepsję oraz osób starszych, ale pośrednio lub bezpośrednio – ogółu obywateli. List ten jest formą sprzeciwu, co do działalności sądów oraz sędziów, a także rad adwokackich oraz izb radców prawnych, a w tym ma spowodować zwrócenie szczególnej uwagi na codzienną praktykę organów sprawiedliwości, sposób stosowania przez nich przepisów i szanowania obywatela w procesie.
- Podczas jednego z wywiadów poprzedni Rzecznik Praw Obywatelskich, p. Adam Bodnar wygłosił słowa: „Marzy się nam, aby w ciągu najbliższych lat Polska stała się drugim po Finlandii państwem Europy, w którym rozwiązano problem bezdomności.” Jakie są Pana marzenia i cele obecnie sprawującego urząd Rzecznika Praw Obywatelskich w tym zakresie?
- Jakie były przyczyny braku wdrożenia programu: Rzecznika Osoby Bezdomnej? Program ten niegdyś zyskiwał akceptację, patronat i aktywne wsparcie Rzecznika Praw Obywatelskich.
- Jak ocenia Pan brak działania rządzących w sprawie wdrożenia realnego planu wychodzenia z bezdomności? Czy problem ten nie powinien być częściej poruszany? Czy nie powinny zostać wdrożone rozwiązania/kroki mające na celu zdiagnozowanie problemu oraz zapobiegania bezdomności?
- Czy dostrzega Pan zbieżność takich słów: bezdomny = bezradny/bezsilny? Czy dostrzega Pan niesprawiedliwe traktowanie tej, specyficznej grupy społeczeństwa – zwłaszcza przez wymiar sprawiedliwości? Czy sprawy z tego zakresu trafią pod kognicję Rzecznika Praw Obywatelskich?
- Czy i w jakiej formie Rzecznik Praw Obywatelskich spotyka się z problemem bezdomności w trakcie swojej codziennej pracy?
- Czy do Rzecznika Praw Obywatelskich trafiają skargi z zakresu dyskryminacyjnego (gorszego) traktowania osób bezdomnych przez sądu praz adwokatów/radców prawnych – przyznawanych z „urzędu” ?
- Czy otrzymuje Pan sygnały, że w kontaktach z prokuraturami/policją – bezdomny, czy ciężko niepełnosprawny – składając doniesienia o przestępstwie musi udowadniać, że to nie on jest winowajcą. Czy widzi Pan problem dochodzenia sprawiedliwości przez osoby niepełnosprawne/bezdomne?
- Dlaczego przez urzędy bezdomny postrzegany jest tylko jako nałogowy alkoholik i przestępca ? Czy fakt, iż może być poszkodowanym poprzez przestępcę – jest trudny do zaakceptowania zarówno przez policję, prokuraturę, wreszcie sądy ?
- Czy dostrzega Pan „bezduszność” ze strony szeroko pojętych ośrodków pomocy społecznej/rodzinie itd. ? Ww. zawodowe i specjalistyczne jednostki powołane do opieki nad bezdomnymi/niepełnosprawnymi wykazują się całkowitą ignorancją oraz brakiem rzetelnego przygotowania. W praktyce zdarza się, iż osobie niepełnosprawnej odmawia się np. przyznania funduszy na likwidację różnorodnych barier. Dokumenty wydawane przez ww. jednostki są tak sformułowane, iż nie noszą znamion „decyzji”. Ne zawierają informacji o formach zaskarżania. Kierowane do SKO skargi – są tam odrzucane, sprawy „upadają” dopiero w WSA, ale nikt ani SKO, ani poszczególne jednostki w żaden sposób nie „naprawiają” swoich błędów, nie dążą do racjonalniejszego stosowania przepisów.
- Wreszcie – w skrajnych i rażących przypadkach, kiedy sądy odmawiają zwolnienia z kosztów sądowych i przyznania pomocy prawnej – nie należy traktować takich postanowień jako złamania przez sędziów konstytucyjnego prawa do sądu ?
- Od długiego czasu ww. jednostki nie wprowadziły korekt w procedurach, jak i samym procedowaniu. Jak małoduszne są odmowy przyznania środków mających w założeniu pomoc tym najbardziej potrzebującym, kiedy organy „produkują” odmowne decyzje na zasadzie „kopiuj/wklej”. Czy docierają do Pana takie informacje ? Jeśli nie – możemy przedstawić parę takich przypadków. Jaką rolę dla siebie widzi Pan w takich realiach ?
- 14 kwietnia – jak co roku jest Dniem Ludzi Bezdomnych ? Ostatnia wzmianka o tym dniu na stronach oficjalnych RPO widnieje pod datą 2020-04-14. Jakie działania podjął RPO w związku z tym dniem ? https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-komisja-ekspertow-wskazuja-wladzom-co-zrobic-ws-bezdomnosci 2020-04-14 . Dlaczego temat nie jest nagłaśniany, poruszany przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który powinien stać w obronie również osób bezdomnych i niepełnosprawnych?
- Ostatnia wzmianka dotycząca ww. grupy osób bezdomnych: 2021-02-16: Debata „Mieszkanie czy instytucja – wyzwania w rozwiązywaniu problemu bezdomności ludzi młodych” z udziałem RPO . Czy to oznacza, że Urząd Sprawy Obywatelskich nie jest zainteresowany problemami osób bezdomnych?
- Czy jest szansa na realne podjęcie kroków przez Rzecznika Praw Obywatelskich w celu obrony praw osób bezdomnych i niepełnosprawnych?
- Czy istnieją jakieś regulację prawne, które zwalniają Rzecznika Praw Obywatelskich z obowiązku pomocy osobom bezdomnym i niepełnosprawnym?
- W jaki sposób powstają inicjatywny Biura Rzecznika Spraw Obywatelskich dotyczące konkretnych grup społecznych i czy takie inicjatywy funkcjonują w rzeczywistości?
- Prezes Sądu Rejonowego w jednej ze spraw z moim udziałem stwierdza: „Olbrzymia ilość spraw w decernatach sędziów nie pozwala na rzetelną pracę”. Zapis taki znajduje się w piśmie Prezesa Sądu Rejonowego w Gnieźnie z 22 stycznia 2021r ( A-056-1/21) . Jak zareaguje Pan jako Rzecznik Praw Obywatelskich na taka informację ?
Fundacja w chwili obecnej – opracowuje raport na temat traktowania osób bezdomnych, niepełnosprawnych w „sądzie” reprezentowanych przez swoich pełnomocników z urzędu. Czy wyrazi Pan zgodę na zapoznanie się z wynikami tych badań i wyrazi Pan swoje stanowisko w tej sprawie ?
Dr Wiesław H.Wandowski
